Innowacja Pedagogiczna „Od niteczki do krajeczki – nowoczesne oblicze krajki”

„Wracamy po feriach”

Dwutygodniowy odpoczynek od nauki i prac rękodzielniczych przysłużył się uczestnikom innowacji. Już w pierwszych dniach po zimowej przerwie wypoczęci, pełni sił i zapału wrócili do prac tkackich. W ramach realizowanych zadań projektowych z dużą uwagą i ogromną starannością zabrali się za dokańczanie rozpoczętych prac poprzez kontynuowanie wprowadzania wielobarwnych wątków na dużą ramę tkacką, na której to widnieją kolory wszystkich pór roku. Zgłębiając tajniki tkactwa i doskonaląc swoje umiejętności uczniowie bez reszty oddali się pracy twórczej.

„Tradycje tkactwa w formie użytkowej”

Aby wykonać tkaninę uczniowie we wstępnej fazie prac zapoznali się z zasadami projektowania tkanin rękodzielniczych. Na kartach do projektowania wykonali projekt koncepcyjny tkaniny zgodnie z poznanymi zasadami, inspirując się kolorystyką charakterystyczną dla ulubionej pory roku.
Tak wykonany projekt roboczy przymocowany został do ramy tkackiej i posłużył jako wzór do pracy praktycznej. Pod kierunkiem prowadzącego zajęcia dzieci uczyły się zakładania osnowy na ramę tkacką o wcześniej ustalonych wymiarach, po czym przystąpiły do wykonania króciutkiej krajki, czyli wąskiego pasa wytkanego po obu stronach ramy, która stanowić będzie brzeg torby.
Gdy krajka osiągnęła odpowiednią grubość uczniowie przystąpili do tkania zgodnie z raportem barw oraz założeniami przedstawionymi w projekcie koncepcyjnym. Cotygodniowe spotkania w pracowni tkactwa artystycznego to wprowadzanie kolejno barwnych wątków oraz doskonalenie umiejętności tkackich.Proces tkania wymaga dużego nakładu pracy, wiele cierpliwości, staranności i dokładności w podejmowanych działaniach, dlatego też jest potrzeba wielu spotkań by móc osiągnąć zamierzony cel i obejrzeć końcowy efekt innowacji pedagogicznej.

„Krajka w nowoczesnym wydaniu”

Krajka jest bardzo dobrym wstępem do tego, aby zapoznać młodzież z tradycjami tkackim w ich regionie. Tak więc krajka jako jedna z najstarszych form tkackich stała  się ciekawym i atrakcyjnym przedmiotem dziecięcych prac podczas zajęć. Młodzież wykonując atrakcyjny dla siebie przedmiot użytkowy jakim jest zakładka do książki miała możliwość połączenia zdobytej wiedzy z praktyką. Opanowanie techniki tkania krajki przy użyciu prostego narzędzia tkackiego, jakim jest bardko, to bardzo dobry wstęp do tego, aby móc pracować na krośnie. Praca na bardku, czyli deseczce tkackiej polegała na przeplataniu łopatką wątku pomiędzy kolorowymi nitkami osnowy, raz parzystymi, raz nieparzystymi. Technika ta wymagała od dzieci szczególnej uwagi. Oprócz czynności powtarzających się, czyli podnoszenie lub opuszczanie deseczki,  należało z uwagą pilnować szerokości powstającej tkaniny.

„Tradycje tkactwa i włókiennictwa w Turku i okolicach”

Wśród ginących zawodów w Polsce bez wątpienia znajduje się zawód tkacza, który jest jednym z najstarszych rzemiosł sięgających zarania ludzkości. To właśnie w Turku i jego okolicach mieszkała duża społeczność tkacka, która napływała wówczas licznie z Saksonii i Czech, by całymi rodzinami pracować bez wytchnienia. Dziś w dobie nowoczesnej technologii pracowite ręce tkaczy zastępują maszyny sterowane komputerowo, dzięki którym materiały powstają w szybkim tempie.
Od wielu lat nasz Ośrodek z dużym zaangażowaniem i zadowoleniem współpracuje na rzecz swych uczniów z Muzeum Miasta Turku im. Józefa Mehoffera. W bieżącym roku szkolnym owocem tej współpracy jest wspólnie prowadzona innowacja pedagogiczna pod tytułem: „Od niteczki do krajeczki – nowoczesne oblicze krajki”, która adresowana jest do uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Programem objętych zostało sześcioro uczniów klasy pierwszej i drugiej szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy. Realizatorami innowacji są wychowawca klasy, pani Karolina Piwowarska oraz pani Ewa Ogrodowczyk, pracownik Muzeum. Zajęcia odbywają się raz w tygodniu w wymiarze dwóch godzin w pracowni tkactwa artystycznego na terenie Muzeum w ramach zajęć edukacyjnych z przysposobienia do pracy.
Innowacja pedagogiczna stanowi integralną część realizowanego programu edukacyjnego, a rodzaj wykonywanych przez uczniów przedmiotów to nie odwzorowywanie dawnych wzorców, lecz tworzenie współczesnych form użytkowych, nawiązujących jedynie techniką do wyrobów prezentowanych w muzeum.
Uczestnicy innowacji mają za zadanie wykonać niewielką, prostokątną tkaninę, tradycyjną techniką tkacką na minikrośnie czyli ramie tkackiej splotem płóciennym. Polega ona na przeplocie kolorowego wątku czyli wełny pomiędzy lnianą osnową w dwóch kolorach przy pomocy specjalnej igły. Wełniane tkaniny zostały tak zaprojektowane, aby można było połączyć je w fazie końcowej z wykonaną własnoręcznie kolorową krajką, by wszystko mogło stanowić całość.
Dzięki zapisom filmowym uczniowie mieli możliwość zapoznania się z historią tkactwa w naszym regionie.Następnie zwiedzili stałą ekspozycję etnograficzną pt. „Tradycje tkactwa i włókiennictwa w Turku i okolicach” poświęconą osadnikom tkackim, która prezentowała rzemieślnicze tradycje miasta i pozwoliła zobaczyć z bliska jak dawniej umeblowane były izby tkaczy. Uczniowie obejrzeli stare maszyny i narzędzia tkackie – krosno żakardowe, krosno kilimowe, małe krosno domowe oraz niezbędne do obróbki lnu: łomki, cierlice, trzepaki, kołowrotki, szpule i czółenka. Wystawa zakończyła się uczestnictwem w quizie związanym z tematyką wystawy etnograficznej oraz obejrzeniem animacji interaktywnej o charakterze naukowo –informacyjnym „Od nasionka do płócienka” ilustrującą przebieg obróbki lnu.